مفهوم رکورد در ذخیره و بازیابی اطلاعات

مفهوم رکورد در ذخیره و بازیابی اطلاعات

مفهوم رکورد در ذخیره و بازیابی اطلاعات را از سه دیدگاه (در سه سطح) مورد بررسی قرار میدهیم. این سه دیدگاه عبارتنداز:

► رکورد در سطح انتزاعی

► رکورد در سطح برنامه کاربر

► رکورد در محیط ذخیره سازی

در سطح انتزاعی ، مفهوم رکورد را مستقل از جنبه های مربوط به نمایش آن در محیط منطقی برنامه کاربر و پیاده سازی آن در محیط ذخیره سازی، مطرح میکنیم، یعنی یک شیء انتزاعی. در سطح منطقی، مفهوم رکورد از دید کاربر برنامه ساز مطرح میشود و به آن رکورد منطقی میگوییم. در محیط ذخیره سازی این مفهوم را آنگونه که در محیط فیزیکی پیاده سازی میشود، بررسی میکنیم و به آن رکورد ذخیره شده میگوییم.

 

♦ رکورد در سطح انتزاعی

مجموعه اطلاعاتی است که در مورد هر یک ازنمونه های متمایز یک یا بیش از یک نوع موجودیت از یک خرد جهان واقع میخواهیم در اختیار داشته باشیم. منظور از خرد جهان واقع، هر بخشی از جهان بیرونی و محسوس وبه بیان دیگر، هر محیطی که در آن فعالیتهای "داده داری" و "داده پردازی" به منظور رفع مجموعه ای مشخص از نیازهای اطلاعاتی و پردازشی کاربران ، میباشد. طبعا هر سیستم کاربردی ذخیره و بازیابی اطلاعات برای یک محیط  مشخص ایجاد میشود.

بدیهی است در هر محیط عملیاتی مجموعه ای از موجودیتها وجود دارد و از بین آنها با توجه به نیازهای اطلاعاتی محیط، تعدادی باید انتخاب شوند.  انواع مختلف موجودیتها توسط صفات خاصه آنها از یکدیگر متمایز میشوند و هر صفت خاصه دارای دو مؤلفه است: اسم صفت خاصه و مقدار صفت خاصه.

 

♦ رکورد از دید برنامه ساز

رکورد از این دید دراساس همان "مجموعه اطلاعات" است، اما دارای نمایش خاصی است. برای نمایش، ساختاری مبتنی بر یک طرح مشخص لازم است. رکورد از دید کاربر را رکورد منطقی میگوییم و چنین تعریف میکنیم:

مجموعه ای است نامدار از تعدادی فیلد و دارای ساختار مشخص (مبتنی بر طرح خاص).

گفتیم که برای نمایش رکورد، نیاز به ساختار دایم و ساختار خود باید طرح مشخصی داشته باشد. طرح رکورد نشان دهنده نوع رکورد است. دو طرح برای ساختار رکورد وجود دارد:

► طرح با قالب ثابت یکسان : در این طرح، در هر فیلد فقط مقدار صفت خاصه ذخیره میشود. اینکه محتوای فیلد، مربوط به کدام صفت خاصه است، در تعریف ساختار رکورد و به کمک مکان فیلد در قالب از پیش ثابت، مشخص میشود. پس مکان یک فقره اطلاع در نمونه های مختلف رکورد، ثابت است.

► طرح با قالب غیر ثابت مکان : در این طرح، در هر فیلد از هر نمونه رکورد، هم اسم صفت خاصه و هم مقدار آن ذخیه میشود و مکان یک فقره اطلاع در نمونه های مختلف یک نوع رکورد از پیش مشخص و ثابت نیست. تعداد فیلدها و طول آنها و نیز مکان آنها در نمونه های مختلف یک نوع رکورد، یکسان نیست.

 

♦ دلایل متغیر شدن طول رکورد

طول نمونه های مختلف یک نوع رکورد، به سه دلیل میتواند متغیر باشد:

الف- طول مقادیر یک یا بیش از یک فقره داده و به عبارت دیگر طول فیلد متغیر باشد.

ب- تعداد صفات خاصه مورد نیاز برای نمونه های مختلف یک نوع موجودیت، متفاوت باشد به ویژه هنگامیکه نمونه های قابل رده بندی، مثلا به دو یا بیش از دو دسته باشند.

ج- پدیده فقره اطلاع تکرار شونده یا گروه اطلاع تکرار شونده وجود داشته باشد. بعبارت دیگر صفت خاصه چند مقداری داشته باشیم. یعنی به ازای یک اسم صفت خاصه، بیش از یک مقدار در نمونه هایی از یک نوع رکورد وجود داشته باشد.

پس صفات خاصه ساده یا مرکب چند مقداری یا تکرار شونده طول رکورد را متغیر میکند، این در صورتی است که رکورد با قالب خطی ذخیره شود.

 

♦ رکورد ذخیره شده (در محیط ذخیره سازی)

در این سطح رکورد علاوه بر داده هایی که دارد، معمولا بخش دیگری هم باید داشته باشد، که به آن بخش غیر داده ای میگوییم. بخش غیر داده ای حاوی اطلاعاتی است که سیستم فایل برای پردازش رکورد به آنها نیاز دارد. این بخش معمولا از تعدادی فیلد تشکیل شده است که در سیستم ها و ساختارهای گوناگون فایل متفاوت است. به این بخش، بخش کنترل یا بخش سیستمی نیز می گویند. در این بخش غیرداده ای به طور کلی اطلاعات زیر درج میشود:

طول رکورد

نوع رکورد

نشانه روها

فلاگهای عملیاتی

فلاگهای حفاظتی

اطلاعهایی خاص در بعضی از ساختارها

 

♦ کلید رکورد

کلید رکورد صفت خاصه یا مرکبی است که دو خاصیت زیر را دارا باشد:

► در نمونه های مختلف رکورد در دوره حیات فایل یکتایی مقدار داشته باشد.

► طول آن حتی الامکان کوتاه باشد.

کلید رکورد در واقع شناسه یک نوع موجودیت است و به کمک هر مقدار آن یک نمونه از موجودیت از هر نمونه دیگر متمایز میگردد.

یک نوع موجودیت ممکن است بیش از یک شناسه داشته باشد. در این حالت، یک کلید(کوتاهترین و مهمترین از نظر کاربر)، بعنوان کلید اصلی و کلیدهای دیگر بعنوان کلید ثانوی و... در نظر گرفته میشوند. گاه ممکن است طول کلید ثابت یا متغیر باشد و طبعا مدیریت فایل در حالت کلید با طول متغیر پیچیده تر است. پس کلید حداقل یکی از صفات خاصه موجودیت است که دو خاصیت گفته شده را داشته باشد.